Plamistość siatkowa jęczmienia – groźna choroba zbóż i sposoby jej zwalczania

Plamistość siatkowa jęczmienia (łac. Pyrenophora teres) to jedna z najgroźniejszych chorób grzybowych atakujących uprawy jęczmienia. Występuje powszechnie w Polsce i w wielu krajach o rozwiniętym rolnictwie, powodując znaczne straty plonów oraz pogorszenie jakości ziarna. Ze względu na coraz większe znaczenie tej choroby w praktyce rolniczej, warto wiedzieć, czym jest plamistość siatkowa, jak ją rozpoznać i przede wszystkim – czym zwalczać.

Czym jest plamistość siatkowa jęczmienia?

Plamistość siatkowa jęczmienia to choroba wywoływana przez grzyb Pyrenophora teres. Patogen atakuje przede wszystkim liście, ogonki liściowe, a czasem także pochwę liściową i źdźbła roślin. Charakterystyczne objawy to ciemnobrunatne plamy z wyraźną siateczką – stąd nazwa choroby. Wraz z rozwojem infekcji liście żółkną, zamierają, co znacznie ogranicza powierzchnię asymilacyjną rośliny i wpływa na obniżenie plonu.

Jakie są źródła zakażenia?

Źródłem zakażenia mogą być:

• resztki pożniwne zainfekowanych roślin,
• nasiona z porażonych upraw,
• rozprzestrzenianie się zarodników przez wiatr i deszcz.

Choroba może rozwijać się już od fazy siewki aż po kłoszenie, dlatego jej kontrola musi być prowadzona przez cały sezon wegetacyjny.

Jak zwalczać chorobę?

Skuteczne zwalczanie plamistości siatkowej jęczmienia opiera się na zintegrowanym podejściu, obejmującym zarówno metody agrotechniczne, jak i chemiczne:

1. Zmianowanie i uprawa odmian odpornych

• Unikanie monokultury jęczmienia.
• Wybór odmian o podwyższonej odporności na patogen.

2. Odpowiednia agrotechnika

• Głębokie przyoranie resztek pożniwnych.
• Utrzymanie odpowiedniego nawożenia – szczególnie azotowego – aby nie sprzyjać rozwojowi choroby.

3. Zaprawianie nasion

• Stosowanie zapraw fungicydowych takich jak Flutrix 050 FS zmniejsza ryzyko wczesnego zakażenia.

4. Zabiegi fungicydowe

• Najskuteczniejszym środkiem chemicznym w walce z chorobą są fungicydy z grupy triazoli, strobiluryn i SDHI (np. protiokonazol, azoksystrobina, boskalid).
• Opryski najlepiej przeprowadzać w fazach BBCH 25–39 (od fazy 5. liścia do końca krzewienia), szczególnie przy wczesnych objawach choroby.

Podsumowanie

Plamistość siatkowa jęczmienia to choroba, która może znacząco ograniczyć plony i jakość ziarna. Dlatego tak ważne jest szybkie jej rozpoznanie i wdrożenie skutecznych metod zwalczania. Zintegrowane podejście – od odpowiedniej agrotechniki, przez zaprawianie nasion, aż po zastosowanie nowoczesnych fungicydów – pozwala skutecznie ograniczyć jej szkodliwość i zabezpieczyć uprawy jęczmienia przed stratami.